Met een persoonsgebonden budget (Pgb) kunt u zelf bepalen welke (geïndiceerde) zorg u inkoopt. Of eigenlijk, welke zorg uw naaste inkoopt. Want een Pgb gaat altijd uit van de zorgvrager. Uw naaste kan ú dus ook inkopen met een Pgb. Maar is dat altijd mogelijk en verstandig? En wat kunt u verder nog met een Pgb? 

Een pgb is een individueel budget, bedoeld om zelf zorguren van in te kopen:  

• Persoonlijke verzorging
• Verpleging
• Begeleiding individueel
• Begeleiding groep (dagbesteding)
• Logeren / kort verblijf elders
• Huishoudelijke hulp

Iets anders dan deze zorgfuncties mag er niet mee worden gekocht. 

In Nederland wordt zorg gefinancierd door:

• Gemeente (Wet maatschappelijke ondersteuning / Wmo of Jeugdwet)
• Zorgverzekeraar (Zorgverzekeringswet / Zvw)
• Zorgkantoor (Wet langdurige zorg / Wlz) 

Normaal gesproken wordt de zorg geleverd “in natura”, door zorgaanbieders die zijn ingekocht door de gemeente, de zorgverzekeraar of het zorgkantoor (Zorg In Natura - ZIN). Maar er kunnen goede redenen zijn om deze zorg zelf in te kopen, en dus een persoonsgebonden budget aan te vragen;

• Om een zorgaanbieder in te kopen die geen contractpartner is van de boven genoemde partijen;
• Om een zorgverlener in te kopen uit het eigen netwerk.

Soms kan dit ervoor zorgen dat de zorgvrager langer thuis kan blijven wonen, omdat de ingekochte zorg flexibeler kan worden ingezet en echt maatwerk kan zijn:

• Op vele korte zorgmomenten
• Zorgmomenten ’s nachts
• Zorgmomenten die niet gepland kunnen worden
• Minder onrust door minder wisselende personen die zorg komen verlenen
• Minder onrust door een bekende / geliefde die zorg verleent

In het geval van dagbesteding en logeren kan het zijn dat de best passende locatie of partij kleinschalig is of om een andere reden niet is ingekocht door de gemeente, zorgverzekeraar of zorgkantoor.  

Het is ook mogelijk om een combinatie te maken, van zorg in natura en pgb.  

Een voorbeeld vanuit de Zorgverzekeringswet
De wijkverpleging komt dagelijks (in natura) verpleegkundige of verzorgende handelingen verrichten en een uit pgb betaalde partner of andere informele zorgverlener uit het eigen netwerk doet de persoonlijke verzorging door de dag of nacht heen.  

Een voorbeeld vanuit de Wet Langdurige Zorg
De zorgvrager gaat naar dagbesteding (in natura) en ontvangt thuis de zorg betaald aan informele zorgverlener(s) vanuit een pgb. 

Een voorbeeld vanuit de Wmo
De zorgvrager krijgt huishoudelijke hulp vanuit de Wmo (in natura) en de persoonlijke verzorging vanuit een pgb van de Zorgverzekeringswet, door betaalde informele zorgverleners of een aantal vaste freelancers. 

Welke haken en ogen zitten er aan een pgb? 
Het vinden van zorgverleners 
Het is belangrijk om eerst de gewenste zorgsituatie te bedenken en vervolgens te onderzoeken of er passende zorgaanbieders / zorgverleners bij zijn te vinden die de zorg willen en mogen leveren vanuit een pgb. Dit kunnen mensen zijn uit eigen netwerk (informele zorgverleners) of professionals (zelfstandigen/freelancers of bedrijven die de zorg aanbieden maar niet worden ingekocht door de zorgfinancier) 

• Zorgverleners uit eigen netwerk 
  Er zijn wel eens mensen in het eigen netwerk te vinden die een aantal uren per week zorgverlener willen zijn tegen betaling. Dit kan consequenties hebben voor hun eventuele andere inkomsten en de rest van hun financiële plaatje; (zie onder voor meer informatie hierover).
• Een vaste mantelzorger zoals partner, ouder, kind, kan soms ook worden betaald voor de zorg die zij/hij altijd levert. Maar stel dat deze mantelzorger overbelast is geraakt in de zorgsituatie; zal betaald worden voor de zorg die hij/zij momenteel al levert er dan voor zorgen dat hij/zij zich ontlast zal voelen? Is het dan wellicht een beter idee om (een deel van) de zorg uit te besteden aan anderen en hiervoor te betalen vanuit het pgb? 
  
  Dit verschilt enorm per persoon; de ene mantelzorger wil graag weer een baan hebben of prettiger kunnen blijven werken, en wil graag zorgverleners inkopen die het van de mantelzorger overnemen. De ander ziet het pgb als een manier om minder te gaan werken of te stoppen met werken. Weer een ander zegt: ik lever die zorg zonder betaald te worden maar dankzij het pgb kan mijn ouder/partner/kind regelmatig ergens logeren zodat ik voldoende ontspanning krijg om de zorg te kunnen blijven volhouden.
  
  Verschillende mensen hebben nu eenmaal verschillende behoeftes….
  
  Ook is het belangrijk om met elkaar stil te staan bij wat het eventueel met de relatie doet, als een mantelzorger (partner, familielid, vriend) gaat worden betaald voor zorg die tot dan toe onbetaald werd gegeven. Voelt dat goed, of juist niet? 

• Professionals als zorgverlener 
  Het inkopen van partijen die zorg in natura kunnen leveren en daarvoor worden gefinancierd door de gemeente, zorgverzekeraar of het zorgkantoor heeft weinig zin en mag ook niet volgens de reglementen.
  
  Kleinschalige zorgaanbieders van dagbesteding en logeren (zoals zorgboerderijen) die niet zijn gecontracteerd door gemeente, zorgverzekeraar of zorgkantoor laten zich vaak inkopen via pgb.
  
  Er zijn zorgprofessionals die als freelancer zorg bieden, maar zijn met de huidige krapte in de zorg soms moeilijk te vinden. Deze mensen hebben momenteel het werk voor het kiezen en zullen daardoor het liefst werken in zorgsituaties die voor hen prettig zijn (zoals in een blok van een aantal uren achter elkaar, of alleen overdag, of alleen doordeweeks).
  
  Het is daarom raadzaam om eerst te bedenken wat er nodig is, dan te kijken of het verkrijgbaar is, en dan pas hiervoor een pgb aan te vragen.  

Rollen
Hoe zien de rollen eruit wanneer iemand uit het eigen netwerk betaalde zorg uit pgb gaat leveren?