Combineert u uw mantelzorgtaken met een baan? Dan bent u niet de enige! Het Mantelzorgcentrum ondersteunt u graag om de balans tussen de zorg voor uw naaste en uw werk te vinden en te behouden.
Luister ook onze podcast over Mantelzorg en Werk
(Hoe) vertel ik het op mijn werk?
Wacht niet tot de combinatie werk en zorg u teveel is. Maak de situatie op tijd bekend en bespreekbaar en zoek samen met uw leidinggevende naar oplossingen. Die zijn er echt! Trek meteen aan de bel bij uw werkgever zodra u voelt dat u werk en mantelzorg niet meer goed kunt combineren. Als u wacht tot u overbelast bent, duurt het vaak een hele tijd voor u zich weer fit voelt. Uw werkgever en collega’s zien u liever uitgerust en vrolijk op de werkvloer dan ziek thuis.
Hoewel de meeste werkende mantelzorgers met liefde en toewijding zorgen voor hun naaste, is het niet vanzelfsprekend om dit op het werk te bespreken. Sommigen zijn bang dat dit in de weg staat van hun carrière, of zijn zelfs bang hun baan te verliezen. Anderen willen privé en werk liever gescheiden houden. Toch is het belangrijk om dit te bespreken. Uw werkgever en collega’s begrijpen dan beter wanneer u bijvoorbeeld eerder weg moet voor een ziekenhuisafspraak. Of wanneer u er met u hoofd niet helemaal bij bent omdat u zich zorgen maakt over uw naaste. Bovendien kunt u makkelijker om hulp vragen wanneer uw werkgever en collega’s op de hoogte zijn van uw situatie.
Bespreekbaar maken op de werkvloer
Voor uw gesprek met uw leidinggevende of werkgever kun u alvast wat zaken uitzoeken. Op die manier bent u goed voorbereid op het gesprek. Er zijn regelingen die specifiek gelden voor uw werk en binnen uw cao. Hierna volgt een aantal tips hoe u die kunt vinden. Bespreekbaar maken op de werkvloer Medewerkers van de afdeling personeelszaken (HR, P&O) kunnen u meer vertellen over het beleid, de regelingen en eventuele cao-afspraken rondom werk en mantelzorg. U kunt hier terecht voor vragen, informatie en advies, maar ook om te overleggen. Bijvoorbeeld als u er met uw leidinggevende niet uitkomt.
Bedrijfsarts of Arbo-dienst
Ervaart u stress, werkdruk of gezondheidsklachten of hebt u last van een verstoorde werk-/privébalans, ga dan tijdig in gesprek met een arbodeskundige. Uw werkgever of de afdeling personeelszaken kan u vertellen hoe dit op uw werk geregeld is.
Vertrouwenspersoon
Iedere organisatie heeft een vertrouwenspersoon. Wilt u uw verhaal kwijt en wilt u dit niet delen met collega’s, dan kunt u terecht bij een vertrouwenspersoon, deze heeft geheimhoudingsplicht.
Bedrijfsmaatschappelijk werker
De bedrijfsmaatschappelijk werker (bmw) verleent psychosociale hulpverlening, begeleiding gericht op problemen die voorkomen tussen werknemer en zijn (werk)omgeving. In een aantal gesprekken helpt de bmw verheldering van een situatie/ probleem te krijgen en helpt bij het vinden van een oplossing of omgang.
Vakbond
Bent u aangesloten bij een vakbond, dan kunt u ook met uw vakbond contact opnemen. Hier kunt u terecht voor ondersteuning en advies over werk, inkomen en juridische vragen.
Mantelzorgmakelaar
Een mantelzorgmakelaar kan helpen bij het geven van inzicht en overzicht van uw individuele situatie. Daarnaast kan de mantelzorgmakelaar u bijstaan bij regeltaken zoals het aanvragen van een indicatie of invullen van formulieren, het voorbereiden van een gesprek met uw leidinggevende en indien gewenst ook meegaan tijdens dit gesprek. Soms kan een werkgever een mantelzorgmakelaar inschakelen, maar hier in de regio (Alkmaar, Bergen, Schagen, Hollands Kroon, Den Helder, Koggenland en Opmeer) kunt u terecht bij het Mantelzorgcentrum voor gratis ondersteuning.
Ondersteuning op medisch vlak
Bij uw huisarts is steeds meer aandacht voor de mantelzorger. Gaat het goed met de mantelzorger, dan heeft dit ook een positief effect op het welbevinden van de patiënt. Laat uw huisarts weten wat er bij u speelt en wat u als positief en negatief ervaart. Patiëntenverenigingen geven informatie over specifieke ziektebeelden en kunnen vaak ook op andere vlakken tips en adviezen geven. Neem eens contact op als mantelzorger. Online zijn er diverse sites die kunnen ondersteunen bij het delen van de zorg, sommige voorzien in informatie, anderen voorzien in een behoefte zoals een digitale agenda die gedeeld kan worden met meerdere personen om zo de zorg te delen, of een databank voor het vinden van een vrijwilliger/ zorgverlener.
Tips voor de voorbereiding van het gesprek
Hebt u het gevoel dat u op weinig begrip van uw leidinggevende kunt rekenen? Bespreek het gesprek dan vooraf met een vertrouwenspersoon, arbo-arts of mantelzorgmakelaar.
Tips voor tijdens het gesprek
Verlofregelingen
Calamiteitenverlof
Calamiteitenverlof is betaald verlof en wordt vergoed door de werkgever. Calamiteitenverlof is bedoeld voor noodsituaties waarop u direct moet reageren. U kunt calamiteitenverlof alleen opnemen voor de eerste opvang van privéproblemen, enkele uren tot enkele dagen. Bijvoorbeeld als u een ziek kind van school moet halen. Of het regelen van een loodgieter bij een gesprongen waterleiding. Maar ook het regelen van een uitvaart. U meldt het calamiteitenverlof zo snel mogelijk bij uw werkgever. Daarbij geeft u aan hoe lang u verwacht dat het verlof gaat duren. Uw werkgever mag een verzoek voor calamiteitenverlof niet weigeren. Uw werkgever mag u achteraf vragen om aan te tonen dat het verlof nodig was.
Kortdurend zorgverlof
Dit verlof is betaald verlof en wordt vergoed door de werkgever. Kortdurend zorgverlof is bedoeld om enkele dagen noodzakelijke zorg aan (pleeg) kinderen, de partner of ouders te kunnen geven. De werkgever betaalt minstens 70% van het loon door. U kunt meerdere keren per jaar kortdurend zorgverlof opnemen. Er geldt wel een maximum aantal uren. Dit is 2 keer het aantal uren dat u per week werkt in een periode van 12 maanden. De periode van 12 maanden gaat in op de eerste dag van het verlof.
Als u bijvoorbeeld 36 uur per week werkt, kunt u per 12 maanden in totaal 72 uur kortdurend zorgverlof opnemen. Wanneer er andere afspraken in uw cao zijn vastgelegd, dan gelden deze cao-afspraken. Ook als deze nadelig voor u zijn. De werkgever kan het verlof alleen weigeren als de organisatie hierdoor in ernstige problemen komt.
Langdurend zorgverlof
Wanneer u een langere tijd voor uw naaste moet zorgen, dan kunt u gebruik maken van langdurend zorgverlof. Dit verlof is onbetaald verlof en wordt niet vergoed door de werkgever, tenzij er andere afspraken in uw cao zijn vastgelegd. U maakt duidelijke afspraken met uw werkgever. Langdurend zorgverlof vraagt u minstens 2 weken, voordat u het verlof wilt opnemen, schriftelijk aan bij uw werkgever. Uw werkgever mag om informatie vragen om te beoordelen of u recht hebt op verlof (bijvoorbeeld een doktersverklaring).
De werkgever hoeft het salaris niet door te betalen over de uren dat het langdurig verlof geldt. U kunt per 12 maanden maximaal 6 keer het aantal uren dat u per week werkt opnemen. U kunt ook een aaneengesloten periode van maximaal 12 weken de helft van uw contracturen werken. In overleg met uw werkgever mag u het verlof over maximaal 18 weken verdelen. U mag ook het aantal uren per week in overleg met de werkgever anders regelen.
Levensloopregeling inzetten voor mantelzorg
Via de levensloopregeling konden werknemers een deel van hun brutosalaris sparen voor onbetaald verlof. Of om eerder te stoppen met werken. De levensloopregeling is per 1 januari 2012 afgeschaft. Er is een overgangsregeling die loopt tot 1 januari 2022.
Overige regelingen in de cao
In de cao kunnen andere afspraken staan over calamiteiten- of kort verzuimverlof. Deze afspraken kunnen ook in een regeling van de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging staan. Als dat zo is, dan gelden deze afspraken. Steeds vaker worden in cao’s afspraken gemaakt om werk en privé beter te combineren en werknemers ‘duurzaam inzetbaar’ te houden, denk aan:
sparen voor verlof; een persoonlijk budget (salaris of vrije dagen); thuiswerken; een flexibeler personeelsbeleid; individuele afspraken.
Voor wie kunt u zorgverlof aanvragen?
Kinderen, partner, ouders, grootouders, kleinkinderen, broers en zussen (tweedegraads bloedverwanten), anderen die deel uitmaken van uw huishouden (bijvoorbeeld een inwonende tante), bekenden als u de enige bent die de zieke zorg kunt geven.
Ook goed om te weten
Door de daling van uw inkomen komt u mogelijk in aanmerking voor (hogere) inkomensafhankelijke bijdragen of toeslagen van de Belastingdienst, zoals zorgtoeslag, huurtoeslag of kindertoeslag.
In de periode dat u zorgverlof hebt, bouwt u vakantiedagen op. Tijdens onbetaald verlof bouwt u geen vakantiedagen op. Pensioenregelingen verschillen per bedrijf en per sector. Informeer daarom bij uw werkgever naar de gevolgen van verlofopname voor uw pensioen.
Wet arbeid en zorg (Waz)
Al deze bepalingen kun u nalezen in de Wet arbeid en zorg (wetten.overheid.nl).
Reiskosten & vergoedingen
Zorgverzekering
Bezoekt u uw huisgenoot in het ziekenhuis? De reiskosten voor ziekenbezoek worden soms vergoed vanuit de aanvullende verzekering.
Belastingdienst
Reiskosten voor ziekenhuisbezoek aan uw huisgenoot zijn ook aftrekbaar bij de Belastingdienst.
Voorwaarden:
Raadpleeg de website van de Belastingdienst voor specifieke informatie.
Vergoeding vanuit de gemeente
Sommige gemeenten bieden een reiskostenvergoeding voor mantelzorgers, soms alleen voor mantelzorgers met een bijstandsuitkering. Ook een gratis parkeervergunning kan mogelijk zijn. Indien de zorgvrager vaak met u meerijdt en aan de voorwaarden voldoet, kan hij of zij een gehandicaptenparkeerkaart (passagierskaart) aanvragen op naam. Hiermee kunt u gratis parkeren op een gehandicaptenparkeerplaats en soms ook op algemene parkeerplaatsen. Vraag u gemeente om meer informatie.
Ov-begeleiderskaart
Reist u samen met uw zorgvrager met het openbaar vervoer en is begeleiding nodig om veilig te kunnen reizen? Dan kunt u een persoonlijke Ovkaart aanvragen met een begeleiderskaart. Deze kaart staat op naam van de zorgvrager, er kan dus altijd een begeleider gratis meereizen. Als de zorgvrager gebruik mag maken van de Valys taxi, dan mag er ook altijd een begeleider gratis mee.
Mantelzorgwaardering
De meeste gemeenten bieden naast ondersteuning en activiteiten ook een cadeaubon of geldbedrag als (kleine) waardering voor de mantelzorger. In de gemeente Alkmaar vraagt de zorgvrager het mantelzorgcompliment aan voor zijn of haar mantelzorger. Hier zijn voorwaarden aan verbonden. Kijk voor de actuele voorwaarden op onze website. Voor de andere gemeenten in onze regio wordt de mantelzorgwaardering aangekondigd in de kranten in de maand november. Staat u ingeschreven bij het Mantelzorgcentrum? Dan krijgt u automatisch bericht per mail.
U hoeft geen kosten te maken om voor een ander te zorgen!
Zorgt u voor een volwassene die niet bij u thuis woont? Maak het bespreekbaar om een bijdrage te vragen aan degene voor wie u zorgt.
Respijtzorg
Respijtzorg betekent letterlijk ‘onderbreking van de zorg’. Die onderbreking kan een dag(deel) duren, maar ook een heel weekend of langer. Iemand anders neemt dan de mantelzorgtaken over. Dat kan bij u thuis of ergens anders. In de gemeenten Alkmaar, Den Helder, Hollands Kroon en Schagen zet het Mantelzorgcentrum respijthulpen in. Respijthulpen zijn vrijwilligers. Zij nemen uw taken tijdelijk over. Bestaande hulp zoals thuiszorg en hulp in de huishouding gaat gewoon door. U kunt dan het huis uit en andere (leuke) dingen doen. Hier zijn geen kosten aan verbonden. Marianne Weel is Casemanager respijtzorg bij het Mantelzorgcentrum. Zij kan u meer vertellen over de mogelijkheden. Op mantelzorgvrij.nl vindt u een compleet overzicht van respijtvoorzieningen in Noord-Holland.
Welke wet, welk loket?
Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
De Wmo is bedoeld voor iedereen die thuis ondersteuning nodig heeft, zodat ze zelfredzaam blijven. De Wmo is er ook voor mensen die hulp nodig hebben om mee te doen (te participeren) in de samenleving. Het betreft zaken als hulpmiddelen, maatwerkvoorzieningen als dagbesteding, individuele begeleiding, huishoudelijke hulp. Verzorging en verpleging vallen niet onder de Wmo.
Hebt u hulp nodig bij het aanvragen van hulp via de Wmo? Dan kunt u via de gemeente een onafhankelijke cliëntondersteuner inschakelen. Deze persoon helpt u gratis met informatie en geeft advies bij het regelen van hulp en ondersteuning. Kortom, de cliëntondersteuner komt op voor uw rechten en kan u helpen bij het voorbereiden van het gesprek met de gemeente. De mantelzorgmakelaars van het Mantelzorgcentrum zijn ook onafhankelijke cliëntondersteuners.
De Jeugdwet
De Jeugdwet is bedoeld voor iedereen t/m 18 jaar die thuis ondersteuning nodig heeft, om zelfredzaam te blijven. De Jeugdwet is er ook voor mensen die hulp nodig hebben om mee te doen in de samenleving. Het betreft zaken als hulpmiddelen, maatwerkvoorzieningen als dagbesteding, vervoer, individuele begeleiding, huishoudelijke hulp. Verzorging en verpleging vallen niet onder de Jeugdwet.
Zorgverzekeringswet (Zvw)
Iedereen die in Nederland woont of werkt heeft recht op zorg uit het basispakket. Dit is geregeld in de Zorgverzekeringswet (Zvw). Zorg kan bestaan uit een behandeling, een dienst of een product. In de Zvw is een breed basispakket aan zorg verzekerd. Vanuit deze wet kun u een beroep doen op persoonlijke verzorging en verpleging. Hulp voor de mantelzorger gaat vaak via de zorgverzekering van de mantelzorger zelf.
Wet langdurige zorg (Wlz)
De Wlz geeft recht op zorg aan verzekerden die blijvend zijn aangewezen op 24 uur per dag zorg nabij of permanent toezicht. Dat betekent dat iemand niet alleen kan worden gelaten. Daarnaast staat vast dat dit voor de rest van zijn leven zo is. Er is een indicatie nodig van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) om voor Wlz-zorg in aanmerking te komen. Een verzekerde moet aan de toegangscriteria van de Wlz voldoen:
De zorg kan uitgevoerd worden in ZIN (zorg in natura) of in PGB (persoonsgebonden budget).
Pgb; iets voor mij?
Wanneer u de zorg liever zelf regelt, dan kan een persoonsgebonden budget (pgb) iets voor u en uw naaste zijn. Daarmee stelt u een eigen zorgpakket samen uit alle zorgaanbieders in de regio, zowel formele zorg (zorg die profes-sionals zoals wijkverpleegkundigen bieden) als betaalde informele zorg (door bijvoorbeeld een naaste). Dit geeft u veel vrijheid, maar brengt ook verantwoordelijkheden en verplichtingen met zich mee.
Pgb-test
U kunt een pgb-test doen. Per Saldo, de belangenvereniging voor budgethouders, heeft een pgb-test ontwikkeld om te testen of dit bij de zorgvrager past. De budgethouder is altijd de zorgvrager, tenzij deze dit niet kan uitvoeren. Heeft uw zorgvrager een van de volgende indicaties? LVG 1, 2, 3, 4 of 5, SGLVG 1 of GGZ 1B t/m 7B, dan kunt u niet kiezen voor een pgb. Het gaat hierbij om gespecialiseerde zorg die alleen gegeven kan worden in een instelling.
Gewaarborgde hulp
Wanneer de budgethouder dit niet kan beheren, dan moet deze een gewaarborgde hulp inschakelen, die de pgb-verplichtingen kan naleven. U moet dan aan bepaalde voorwaarden voldoen: Nieuwe budgethouders moeten een formulier ondertekenen waarin staat dat iemand verantwoordelijk is voor het voeren van de pgbadministratie, het afsluiten van contracten en het inkopen van kwalitatief goede hulp. Een professionele bewindvoerder wordt vaak afgewezen als gewaarborgde hulp. Een familielid die tevens zorg verleent kan wel gewaarborgde hulp zijn voor kinderen onder de 18 jaar, een nieuw wetsvoorstel moet dit straks ook mogelijk maken voor mensen ouder dan 18 jaar. Het is de bedoeling dat eerste- en tweedegraads familieleden zowel gewaarborgde hulp/ wettelijk vertegenwoordiger als bewindvoerder/ curator en hulpverlener kunnen zijn.
Administratie pgb
Wanneer het pgb is toegekend, dan moet de gewaarborgde hulp zelf in staat zijn om de administratie te voeren en te controleren. Iemand inhuren voor ondersteuning kan wel, maar dit mag niet betaald worden uit het pgb en de eindverantwoording blijft bij de budgethouder/ gewaarborgde hulp.
Pgb is wetafhankelijk
Er zijn drie zorgloketten waar u terecht kunt, afhankelijk van uw zorgvraag: de gemeente, de zorgverzekeraar en het CIZ. Een pgb aanvragen kan wanneer u weet welke hulp u wilt inkopen, van daaruit kunt u een aanvraag indienen. Een mantelzorgmakelaar kan u helpen om dit uit te zoeken en te helpen bij de aanvraag. Wilt u zelf op onderzoek uit, dan kan dit bijvoorbeeld op deze websites:
Zorgwijzer.nl
Kosten
Het inkomen of vermogen is niet van belang of iemand wel of niet in aanmerking komt voor een pgb. De financiële situatie heeft wel invloed op de hoogte van de eigen bijdrage die in de meeste gevallen betaald moet worden. Deze eigen bijdrage kunt u van tevoren berekenen via een rekenmodule van het CAK. De mantelzorgmakelaar kan u hierbij ook helpen.
Overstappen zorgverzekering
Aan het eind van ieder jaar is het mogelijk om uw huidige zorgverzekering te vergelijken en over te stappen. Dat kan een financieel voordeel opleveren. Wanneer u overstapt van zorgverzekeraar, kan het zijn dat u opnieuw een pgb moet aanvragen. Dat komt omdat zorgverzekeraars verschillende regels hanteren voor het persoonsgebonden budget. Meer informatie over het pgb-regelement van uw zorgverzekeraar vindt u in de polisvoorwaarden.
Mantelzorgmakelaar
De mantelzorgmakelaar is een onafhankelijke cliëntondersteuner en kan u helpen bij uw regeltaken als mantelzorger. Denk hierbij aan informeren over wet- en regelgeving, bedenken van oplossingen op het gebied van zorg, welzijn, wonen, arbeid en financiën, in kaart brengen van consequenties van keuzes, voorbereiden en ondersteunen bij gesprekken met gemeente, werkgever of andere instantie.
Heeft u hulp nodig?
Iedere situatie is uniek. Wilt u hulp bij het op een rijtje zetten van de consequenties in uw situatie, of bij het regelen van zaken, dan kunt u zich laten ondersteunen door een van onze mantelzorgmakelaars. Klik hier voor onze contactgegevens
Gebruikte bronnen: Mantelzorgelijk, Erasmus universiteit/ ANP/ MantelzorgNL/ FNV en CNV Druk- en typefouten voorbehouden. Ziet u informatie in dit document die niet (meer) klopt, neem dan contact met ons op. U mag tekst uit dit document gebruiken voor het delen van informatie. Vermeld hierbij het Mantelzorgcentrum als bron.